Leven in Myanmar

De afgelopen maand in Myanmar zijn we in aanraking gekomen met verrassende en mooie aspecten van de Birmese cultuur. We hebben drie onderwerpen uitgelicht die (we zelf heel interessant vonden én) voor de Birmezen de normaalste zaak van de wereld zijn, voor ons niet.

Als afsluiting van onze reis door Myanmar: 3x leven op z’n Myanmees!

1. Leven naar het boeddhisme

Er zijn meer boeddhistische landen in Zuid-Oost Azië, maar in geen enkel land waar wij geweest zijn speelt het boeddhisme zo’n belangrijke rol als in Myanmar. Overal vind je gouden pagoda’s die fonkelen in het zonlicht, monniken en nonnen die het straatbeeld oranje dan wel roze kleuren en heel veel beelden van boeddha’s. Prachtig!

In elk gehucht is wel een klooster te vinden. In Myanmar worden mannen geacht twee keer in hun leven het klooster in te gaan. Een keer in hun kinder- of tienertijd en een keer als volwassene. Ook voor vrouwen is het wenselijk een tijd in een klooster door te brengen, al is één keer genoeg.

Verder is het vrij gebruikelijk om op moeilijke momenten in je leven (zoals de dood van een geliefde, mislukte carrière, algehele malaise) je toevlucht te nemen in het klooster, je mag blijven tot je de wereld weer aankan. Dus als je het leven even niet meer ziet zitten, word monnik in Myanmar; een goed alternatief voor een retraite!

Buiten het klooster uit het boeddhisme zich in het offeren van de juiste bananen en kokosnoten bij beelden van boeddha en het voeren van de monniken die elke dag langs de deuren gaan om eten op te halen. Als je je netjes aan deze regels houdt, reïncarneer je hopelijk in het volgende leven als iets hogers dan een mens. Vergeet je naar de tempel te gaan, dan is de kans groot dat je terugkomt als hond.

Het werd ons duidelijk dat het boeddhisme de levens van miljoenen Myanmezen richting en kleur geeft.

2. Elke dag insmeren met Thanaka

Een eeuwenoude traditie in Myanmar is het aanbrengen van Thanaka op het gezicht. Elke dag smeren  vrouwen (en mannen) zich in met de gele crème. Thanaka biedt bescherming tegen de straling van de zon en geeft een fijn verkoelend gevoel (en het ruikt heerlijk zoet).

Terwijl we in Nederland massaal vallen voor reclamekreten van veel te dure dagcrèmes (Hydra Revitalift Ultra +++++, dat móet toch wel werken?), is de Thanakacrème een stuk goedkoper en simpeler. De  crème wordt namelijk gemaakt van het hout van de Thanakaboom. Ook de aanschaf van foundation is voor Myanmezen een overbodige aankoop: door de gele kleur van Thanaka zie je geen oneffenheden meer op je huid!

3. Zingen op scholen

Terwijl M in het hostel ziek op bed lag klonk er plotseling een soort ‘gezang’ uit het raam: eentonig gemompel zonder enige melodie. Oordopjes wisten het geluid niet te verbloemen en M crepeerde verder in bed. Naast het hostel bleek een lokale school te zitten.

Maar vanwaar het constante gezang? Na even navragen werd ons duidelijk dat het Myanmese schoolsysteem nét iets anders werkt dan bij ons. Kinderen leren geen logische systemen begrijpen of zelf kritisch en creatief na te denken. Ze leren simpelweg veel stof uit hun hoofd; dat gebeurt middels het eindeloos, op zangerige manier, herhalen van woorden en zinnen. De hele dag lang..

Onze couchsurfhost in Mandalay bevestigde dit. Ze had in Amerika gestudeerd en de grootste cultuurschok vond ze dat ze daar voor het eerst in haar leven zelf moest nadenken en verbanden moest trekken, in plaats van hersenloos teksten te reproduceren.

Niet alleen het hersenloos reproduceren is een probleem in het Myanmarese educatiesysteem. In afgelegen dorpjes zijn er maar weinig kinderen die na de basisschool verder leren. Als ze toch naar de middelbare school gaan en deze afronden, moet er daarna meestal geld verdiend worden. Gelukkig bestaat er twee types “universitaire” opleidingen: fulltime studeren en een variant waar je slechts twee maanden per jaar aanwezig hoeft te zijn op de universiteit. De rest van het jaar studeer je thuis en communiceer je per mail met de leraren. Een uitkomst voor jongeren die al aan het werk zijn en toch willen studeren! Al blijft het de vraag hoe hoog het niveau is van deze studies..