Land van de goeroe’s

Land van de goeroe’s

23 maart 2024 2 Door zussenopreis

Van Delhi reisden we noordwaarts naar Amritsar in provincie Punjab, oftewel: het land van de goeroe’s.

De Sikhs en de gouden tempel

Amritsar is het centrum van het Sikhisme. Sikhs zijn de discipelen van de Tien Goeroe’s (Goeroe Nanak, Goeroe Angad, etc. Wie kent ze niet?), die het Sikhisme in de 16e eeuw oprichtten (een jonge religie). Amritsar is befaamd om haar blinkend gouden tempel, waarin het heilige boek van de Sikhs wordt bewaa(rd)(kt). De tempel trekt dagelijks meer dan 100.000 bezoekers. Dat merkten we, want aan de rij om de tempel in te gaan waagden we ons niet (duizenden mensen op elkaar gepropt in een rij die niet doorloopt, ons idee van de hel).

De rest van het tempelcomplex was gelukkig ook prachtig. Links: de gouden tempel. Rechts: blije 0,002 procent van alle bezoekers die dag.

In Amritsar is maar liefst 70 procent Sikh. In perspectief: in India is minder dan 2% van de bevolking Sikh.

Wat we ook goed konden doen onder de bogen van het tempelcomplex was lezen. Dat probeerden we eerder in een park, maar na om de dertig seconden een fotoverzoek te hebben afgeslagen, leek rust zoeken in dit heiligdom een uitkomst.

In de langar (‘gemeenschappelijke keuken’) serveren de Sikh gratis maaltijden voor idereen, ongeacht religie, kaste, geslacht, economische status of etniciteit. De Langar naast de tempel is ontzettend populair en vrijwel alle tempelbezoekers eten een hapje mee. Koken voor 100.000 mensen; de Sikhs zijn razend efficiënt (en wij maar denken dat we tijdens onze studententijd voor grote groepen kookten). Het eten wordt volledig door vrijwilligers bereid. Even een chapati rollen bij je bezoek aan de tempel, het is hier heel gewoon.

Mmm. Er was maar een regel: alles moest op!

Onbegrenst theater

Punjab, land van de goeroe’s. En niet van de moslims, want die zijn tijdens de traumatische opdeling van Brits-Indie in 1947 in Pakistan en India massaal naar Pakistan vertrokken (‘perhaps the largest migration of all time’). In het museum ‘the partition’, leerden we dat de nieuwe landsgrenzen binnen vijf weken getekend waren door een Engelsman vol goede bedoelingen, maar zonder kennis van het gebied. Met als gevolg zeer gewelddadige massa-immigraties, honderdduizenden doden en verkrachtingen. De ‘verdeel en heers’ politiek van de Engelsen begin twintigste eeuw zal niet aan een vreedzame scheiding hebben bijgedragen.

Het museum ’the partition’. Ook de culturele gevolgen van de scheiding van Brits-Indië werden beschreven. Het erfgoed, zoals museumschatten, werd verdeeld tussen de landen. Objecten waar er maar één van was, werden simpelweg gehalveerd! Een halve ketting draagt misschien wat minder prettig, maar het is wel eerlijk.

Alle Indiërs die we spraken drukten ons op het hart dat we ook écht naar de grensovergang met Pakistan moesten. De grensovergang met Pakistan? We keken elkaar en de Indiërs wat vertwijfeld aan (M: ‘…?…’ , J: …??…’). Ja, de grensovergang met Pakistan mochten we niet missen, verzekerden ze ons. Iedere dag worden daar de vlaggen van India en Pakistan neergehaald.

Dat gebeurt met veel bombarie en mondt uit in een spectaculaire ultranationalistische parade, ondervonden we diezelfde middag. Uit de luidsprekers galmde keiharde muziek en de mensen op de tribunes (duizenden, het is een echte trekpleister), joelden alsof het een voetbalwedstrijd was (of in ieder geval, zoals wij ons een voetbalwedstrijd voorstellen). Gelukkig hadden we onze vliegtickets mee die we verfrommeld als oordopjes gebruikten (schaarste maakt innovatief).

Dit is (uiteraard) de Indiase kant van de grens. De pakistaanse tribune konden we tussen de bomen door wel zien. Die was nog niet half zo groot en het was er relatief stil. Enkele tientallen Pakistanen waren komen opdagen en deden hun best, maar konden met geen mogelijkheid op tegen het vocale geweld waarmee het Indiase publiek hun grenswachters aanmoedigden.

De zwaarbewapende Indiase en Pakistaanse grenswachters deden in het uur voor het neerhalen van de vlag een soort ‘schop-wedstrijd’, waarbij ze zó hoog schopten, dat ze bijna hun kleurrijke indianentooien raakten (komt vast door de verplichte yoga op school!).

Als buitenlanders kregen we op vertoon van ons paspoort mooie VIP plekken in de schaduw, met toch-niet-gratis mangosap (‘For you free! Really? yes! .. 10 min later… 100 roepies) en masalapopcorn (M: ‘masalapopcorn!!!!!’).

Tijdens de ceremonie ging de grens voor enkele minuten open en schudden de grenswachters van beide aartsrivalen elkaar de hand. Mooi dat dat ook kan, in een zeer betwist grensgebied.